حوزه پاسخگوی شبهات باشد | لزوم احیای مباحث اخلاقی در حوزه های علمیه

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری رسا، آیت الله محمد تقی مصباح یزدی رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در آخرین جلسه درس اخلاق ویژه ماه مبارک رمضان که در دفتر رهبر انقلاب در قم برگزار شد، با بیان این که در مباحث اخلاقی باید به معنای واژه ها و لغات توجه شود، گفت: گاهی تلقی برخی از اخلاق برخورد خوش است و گاهی هم به معنای سیر و سلوک و ریاضت مطرح می شود، باید توضیح داده شود که منظور از واژه ها چیست.

وی افزود: درباره ماهیت مسائل اخلاقی هم باید بحث شود تا مشخص باشد از چه نوع مفاهیمی محسوب می شود، اخلاق از قبیل باید و نباید ها بوده و از مفاهیم ارزشی به شمار می رود و مفاهیم ارزشی با مفاهیم دانشی متفاوت است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این که تفاوت مسائل ارزشی و نظری باید تبیین شود، اظهار داشت: باید مشخص شود که آیا هر مسأله ارزشی اخلاقی هم محسوب می شود یا خیر، اخلاقی بودن یک رفتار بستگی به نیت انسان دارد.

وی ادامه داد: ممکن است که دو کار از نظر ظاهر همانند یکدیگر باشد اما امکان دارد یکی اخلاقی بوده و دیگری اخلاقی نباشد، فصل مقوم اخلاقی بودن یک رفتار وابسته به نیت انسان است، ویژگی مهم در اخلاق این است که به افعال اختیاری انسان مربوط می شود.

آیت الله مصباح یزدی با بیان این که ارزش اخلاقی زمانی مطرح می شود که به کار اختیاری و اراده انسان تعلق گیرد، ابراز داشت: ارزش های اخلاق دایر مدار اراده و اختیار انسان است و به کارهای غیر اختیاری تعلق نمی گیرد.

وی عنوان کرد: هر کار اختیاری برای هدفی انجام می شود و ارزشیابی ها بر اساس این اهداف است، انسان می تواند کار اختیاری را به گونه ای انجام دهد که دارای ارزش اخلاقی و فاقد رذیلت باشد، مکاتب اخلاقی از نظر تعیین هدف برای کارها بسیار متفاوت هستند.

رییس مؤسسه امام خمینی(ره) خاطرنشان کرد: امروز در فرهنگ عمومی جهان که تبلیغ می شود و ریشه در فرهنگ الحادی غربی دارد هم برای اخلاق اهدافی منظور است اما بالاترین هدف این است که انسان مورد احترام و محبت مردم باشد و ایده آل اخلاقی خود را دیگر خواهی مطرح می کنند.

وی اضافه کرد: ارزش اخلاقی در اسلام یعنی قرب الهی که نسبت بی نهایت بدر برابر ارزش اخلاقی دنیوی و غربی دارد، هیچ نظام اخلاقی با نظام ارزشی اسلام قابل مقایسه نیست و ارزش اخلاقی اسلامی ذومراتب است.

آیت الله مصباح یزدی با بیان این که بزرگانی مانند امام راحل همواره در همه احوال به دنبال کاری بودند که خدا دوست داشته باشد، گفت: خوف از عقاب، طمع در ثواب و کسب رضایت الهی انگیزه های انسان از کارها هستند اما جایگاه کسی که تنها برای رضایت الهی اطاعت می کند با دیگران متفاوت است.

وی افزود: قوام و ارزش واقعی اخلاق به نیت است که اگر انسان برای ریا و جلب آرا کاری کرده باشد هیچ ارزش اخلاقی ندارد اما اگر کار اخلاقی را دوست بدارد و خالصانه عمل کند دارای ارزش اخلاقی می شود، گستره مباحث اخلاقی در اسلام بسیار وسیع است و شامل تمام عرصه های وجودی انسان می شود.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این که اخلاق مربوط به ارتباط انسان با خدا، تربیت فردی و ارتباط با دیگران می شود، اظهار داشت: در برخی مکاتب رأی گیری ملاک ارزش است اما در اسلام باید به دنبال کشف حقایق باشیم نه این که با رأی دادن ارزش ایجاد کنیم.

وی ادامه داد: ارزش های اخلاقی واقعیت های ثابتی است که باید کشف شود، مکتب اسلام علاوه بر ادله عقلی از ادله وحیانی هم استفاده می کند که مفاد آن بر اساس عقل است، در برخی موارد عقل نمی تواند نظر دهد و سبب اختلاف در عقلای عالم می شود اما وحی این خلأ را برطرف می کند که از امتیازات دین اسلام است.

آیت الله مصباح یزدی با بیان این که علومی مانند اخلاق خوانده می شود که مقدمه عمل باشد، ابراز داشت: علم اخلاق برای عمل به آن است تا انسان فضایل را کسب کرده و رذائل را از خود دور کند، امروزه شیاطین شبهاتی القا می کنند تا انگیزه انسان را در عمل تضعیف کنند، شمار کتاب های اخلاقی در طول تاریخ محدود است و حوزه رسالتی سنگین در این زمینه دارد.

وی عنوان کرد: امروز فسادهای اخلاقی به وسیله فضای مجازی به جوانان تزریق می شود و وظایف ما صد برابر بیشتر شده است، باید رسالت خود را جدی بگیریم و عمل کنیم تا در پیشگاه الهی جوابی داشته باشیم، باید اهتمام شود و بحث جامعی صورت گیرد تا بتوانیم پاسخگوی شبهات باشیم، بحث اخلاق باید در حوزه های علمیه زنده و لااقل بحث مبانی آن جزء مواد درسی باشد.